Cơ bản về Cần Sa Y Tế - Phần 1 (Lịch sử & Dược tính)

Phạm anh, Praha ngày 14.08.2016

Trước khi bắt đầu, tôi muốn nhấn mạnh rằng tôi không chịu trách nhiệm về những thông tin trong tài liệu này bởi vì kết quả của việc điều trị theo các phác đồ mà tôi sẽ trình bày ở phần sau của tài liệu này có thể thay đổi từ người này qua người khác phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Tất cả những thông tin đều được tôi thu thập có được từ 3 nguồn chính: Hướng dẫn lâm sàng cho bệnh nhân, từ các kiến thức trên internet và từ những người tôi đã gặp gỡ, trò chuyện (đặc biệt phải kể đến Jindrich Bayer, Marc Emery, Justin Kander và Bozidar Radisic – Bạn cũng có thể tham khảo ý kiến của họ, chỉ cần gõ tên của họ trên facebook bạn sẽ thấy). Một điều nữa cần lưu ý: Tôi sẽ không trích dẫn nguồn cho những thông tin được đề cập trong tài liệu này để đảm bảo tính liên tục và mạch lạc cho tài liệu. Nếu bạn muốn tìm kiếm những thông tin bổ trợ hay những giải thích khoa học cho những gì tôi trình bày ở dưới đây, hãy google chúng như tôi đã làm hoặc tranh luận ở phía dưới. Và cuối cùng: Hãy sửa lỗi những gì tôi viết (nếu có) để khai sáng cho tôi, cám ơn.

1. Sơ lược về bối cảnh lịch sử của Gai dầu/Cần sa từ cổ chí kim, những điểm mốc quan trọng

Gai dầu và cần sa được gọi chung là Cannabis, chúng thuộc cùng một họ. Tuy nhiên gai dầu có hàm lượng THC rất thấp và chủ yếu được canh tác để lấy hạt và sợi, trong khi cần sa là tên gọi dành cho những giống gai dầu có hàm lượng THC cao và được canh tác chủ yếu để chữa trị bệnh tật. Trước hết, hãy tìm hiểu sơ qua về lịch sử của cây gai dầu / cần sa để hiểu được những gì đang diễn ra đối với Cần Sa Y Tế ngày hôm nay, cũng như để có thể dự đoán được tương lai của Cần Sa / Gai Dầu.

10-12 ngàn năm trước đây, gai dầu là một trong những loài thực vật đầu tiên được con người canh tác để lấy sợi cột thuyền buồm ra khơi, để lấy sợi đan kết làm quần áo, để lấy hạt làm dinh dưỡng hoàn chỉnh, người Trung Hoa đã biết sản xuất giấy từ gai dầu trước Công nguyên.

Gai dầu được mô tả như một loài thực vật thiêng liêng trong kinh Vệ Đà (Ấn Độ, 1500-1300 năm trước Công nguyên). Người Ấn Độ sử dụng thức uống Bhang (làm từ sữa và cần sa) như thuốc gây mê, trong tác phẩm y học Ấn Độ Sushruta Samhita được viết vào năm 600 trước Công nguyên có trích dẫn việc sử dụng cần sa để trị chứng lãnh cảm và để chữa bệnh phong. Tại Hy Lạp cổ đại, cần sa được sử dụng như một phương thuốc cho đau tai, phù và viêm.

Gai dầu cũng được nhắc tới trong cuốn sách Y Học đầu tiên của Trung Hoa viết bởi Hoàng Đế Thần Nông có tên là 'Thần Nông Bản Thảo Kinh' (2737 năm trước Công nguyên). Văn bản cổ xưa này khuyến cáo cần sa cho hơn 100 chứng bệnh, kể cả bệnh gút, thấp khớp, sốt rét, và chứng lơ đãng.

Các bản văn cổ, đề cập đến các ứng dụng cần sa cho mục đích chữa bệnh, đã được truyền cho chúng ta từ thời cổ Ai Cập, Assyria, Ba Tư, Tây Tạng, Azerbaijan, ở Hy Lạp cổ đại, Palestine / Israel và các nước Ả Rập. Người Ai Cập sử dụng cần sa cho bệnh tăng nhãn áp, viêm, và sự thụt.

Cần Sa đã từng được sử dụng trong sinh hoạt tôn giáo hàng thế kỷ. Khoảng 1500 năm trước Công nguyên. Ngày nay, cần sa vẫn còn được sử dụng trong sinh hoạt tôn giáo: Ấn Độ Giáo - Hindu và trong Lễ hội sắc màu Holi dưới dạng thức uống Bhang, joint Ganja, Tẩu Charas hoặc Hashish. Hindu tin tưởng rằng cần sa đã được vị thần Shiva ban tặng, thần Shiva còn có tên gọi khác là Chúa tể của Bhang, sử dụng cây thực vật này để tẩy rửa tội lỗi cho họ và đưa họ tới một trạng thái siêu đẳng (transcendantal state). Lòng tin này cũng được chia sẻ bởi người dân phía Tây Ấn Độ (Lưu vực Caribbean và Bắc Đại Tây Dương) dưới một tôn giáo khác: Rastafari. Những người theo tôn giáo này tin tưởng rằng cần sa là một thảo dược thiêng liêng. Trong thánh kinh của họ, cần sa được mô tả như sau: "Chúa tạo ra cần sa để nuôi sống động vật và phục vụ cho con người". Cần sa thường được sử dụng trong nghi lễ để tạo ra liên kết gắn bó trong cộng đồng và để tạo ra tầm nhìn tâm linh, từ đó đưa những người này lại gần hơn với Chúa Trời. Trước khi châm lửa điếu cần sa, họ cầu nguyện: "Vinh danh tên Chúa đã tạo ra vạn vật, từ ban đầu và mãi mãi về sau: Jah Rastafari: Chúa Vĩnh Hằng."

Vào thế kỷ XVII, những người Châu Âu đi du lịch ở các nước Ả Rập và Châu Á đã phát hiện cần sa với mức THC – hợp chất hoạt động chính được tìm thấy trong cần sa, cao hơn nhiều so với các giống gai dầu tại Châu Âu. Cây cần sa Ấn Độ đã được giới thiệu lần đầu tiên bởi nhà tự nhiên học người Đức Georg Eberhard Rumpf (1627 – 1702) dưới cái tên Cannabis Indica (ám chỉ giống gai dầu có nguồn gốc từ Ấn Độ), những công thức truyền thống như thức uống Bhang vẫn còn được lưu truyền tới ngày nay.

Những người định cư tại thành phố Jamestown là những người đầu tiên mang cây cần sa, thường được gọi là cây gai dầu, đến Bắc Mỹ vào năm 1611, và trong suốt thời kỳ thuộc địa, sợi gai dầu là mặt hàng xuất khẩu quan trọng. Thật vậy, trong năm 1762, "Virginia trao tiền thưởng cho sản xuất cây gai dầu, và áp đặt hình phạt đối với những người không sản xuất ra nó."

Trước khi bị cấm, việc trồng cây cần sa mang lại nguồn lợi hoa mầu chính cho nông dân Mỹ thời kỳ tiền phong và hai bản nháp đầu tiên của Bản Tuyên Ngôn Độc Lập Hoa Kỳ là giấy làm từ cây gai dầu. George Washington, vị tổng thống đầu tiên của Hoa Kỳ cũng từng là một nông gia trồng cây gai dầu. Washington cũng như hai vị tổng thống gốc nông dân kế vị ông là John Adams và Thomas Jefferson, nếu còn sống, sẽ không khỏi kinh ngạc khi thấy việc trồng cây gai dầu giờ đây bị cấm. Để thấy được tính cách vừa dễ trồng vừa có nhiều công dụng và mang lại nguồn lợi lớn của cây gai dầu, ta hãy nghe các vị tổng thống đầu tiên đó nhận xét như sau. George Washington nói: “Make the most you can of the Indian Hemp seed and sow it everywhere.” (Đồng bào hãy tận dụng tối đa hột giống cây gai dầu và gieo trồng nó khắp mọi nơi.) John Adams nói: “We shall, by and by, want a world of hemp more for our own consumption.” (Chúng ta muốn trong tương lai một thế giới có nhiều cây gai dầu hơn cho chúng ta tiêu thụ.) Thomas Jefferson nói: “Hemp is of first necessity to the wealth and protection of the country.” (Cây gai dầu là điều thiết yếu nhất cho sự thịnh vượng và bảo toàn của xứ sở.)

Do sự du nhập giống gai dầu Ấn Độ sang xã hội phương Tây mà chiết xuất cồn thuốc từ cần sa (cannabis tinture) đã được sử dụng như thuốc chữa bệnh chính cho hơn 100 chứng bệnh khác nhau, các công ty dược bày bán sản phẩm này rộng rãi trên thị trường từ năm 1850 cho tới năm 1936.

Những kẻ tham tiền, bao gồm cả chính phủ đã kiểm soát các giống cây gai dầu có lượng nhựa cao, đổi tên và công bố chúng dưới tên cần sa rồi vu khống tội danh cho cần sa. Cần sa trong 10,000 năm được con người sử dụng chưa hề bị cấm cho tới năm 1937. Harry J. Anslinger cùng bè lũ đã tuyên truyền sai lệch về cần sa nhằm siết chặt lệnh cấm vì lợi ích riêng của chúng. Vào năm 1942, cần sa chính thức bị gỡ bỏ khỏi dược điển Y Học tại Mỹ.

Tháng 12 năm 1941, Henry Ford đã giới thiệu chiếc xe hơi đầu tiên chạy bằng nhiên liệu ethanol chế từ cây gai dầu, toàn bộ chiếc xe được chế từ hemp plastic (hợp chất làm thân cây gai dầu cứng hơn thép 10 lần) – Chiếc xe này còn được gọi là “Grown from the soil”, tạm dịch là sinh ra từ lòng đất - Đây là chiếc xe hơi hữu cơ đầu tiên trong lịch sử loài người được chế tạo hoàn toàn từ cây gai dầu.

Hippy hay Hippie là một thuật ngữ dùng để chỉ một văn hóa lối sống của thanh niên, phát sinh từ một phong trào tại Hoa Kỳ trong giữa những năm 1960 và sau đó lan rộng sang các nước khác trên thế giới. Một bộ phận giới trẻ lúc đó trở nên bất mãn với những định ước xã hội đương thời, với tầng lớp trung lưu đang bị chi phối bởi chủ nghĩa tiêu dùng và tư tưởng đàn áp. Họ phản đối chiến tranh, đề cao tự do, tình yêu, hòa bình, sự khoan dung và bác ái. Trải nghiệm chất thức thần (cần sa, LSD…) là một phần của văn hóa hippy.

Trong những năm 1960, sử dụng cần sa tại Hà Lan nhanh chóng trở nên phổ biến. Sử dụng các chất thức thần đã được xem như là một hình thức phản đối nền văn hóa tư sản thống trị nói chung và chống lại cuộc chiến tranh của Mỹ ở Việt Nam nói riêng. Đến cuối những năm 1960, số người sử dụng cần sa tại Hà Lan đã được ước tính vào khoảng 10.000 – 15.000 người.

Năm 1964, Tiến sĩ Raphael Mechoulam, Giáo sư hóa học tại Đại học Hebrew ở Jerusalem, là người đầu tiên cô lập thành công và xác định được cấu trúc hóa học của delta-9-tetrahydrocannabinol (THC) – Hoạt chất chính của cần sa. Năm 1968, đại học Mississippi được Chính phủ Liên bang Mỹ ủy nhiệm để trồng cần sa cho mục đích nghiên cứu khoa học lâm sàng trên động vật và trên con người.

Tháng 11 năm 1968, UK's Wootton Report của Anh Quốc báo cáo rằng cần sa là chất kích thích ít nguy hiểm hơn rượu, ảnh hưởng của báo cáo này có thể được nhìn thấy trong chính sách quản lý ma túy của Anh sau này, họ đã giảm nhẹ hình phạt tàng trữ cần sa xuống 50%.

Năm 1970, Controlled Substances Act (Liên Bang Mỹ) đã xếp cần sa vào nhóm các chất “không có giá trị y tế”. Cũng trong năm 1970 này, NORML, Tổ chức Quốc gia về cải cách luật cần sa đã được thành lập như một nhóm công ích phi lợi nhuận có nhiệm vụ là kết thúc lệnh cấm cần sa.

“Cuộc chiến chống ma túy” được khởi xướng từ đời tổng thống Mỹ Richard Nixon năm 1972. Mỹ đã bỏ ra hơn 1.000 tỷ USD trong cuộc chiến chống ma túy từ năm 1971, đến nay, chính sách này chỉ làm hại người nghèo và cộng đồng thiểu số, biến nước Mỹ thành nhà tù lớn nhất thế giới.

Vào năm 1973 - Drug Enforcement Agency (DEA) – Cơ quan chống ma túy Mỹ được thành lập. Vào năm 1974, NIDA [National Institute on Drug Abuse] – Viện Quốc Gia Về Lạm Dụng Ma Túy được thành lập.

Năm 1974, các nhà khoa học thuộc Đại học Y Virginia đã được Viện Y tế Quốc gia Mỹ tài trợ nghiên cứu nhằm tìm ra bằng chứng về việc cần sa hủy hoại hệ miễn dịch. Nhưng thay vào đó, kết quả nghiên cứu lại chỉ ra rằng chất THC có trong cây cần sa làm chậm sự phát triển của 3 loại tế bào ung thư trên chuột thí nghiệm. Cơ quan phòng chống ma túy (DEA) đã nhanh chóng đình chỉ nghiên cứu này cũng như tất cả những nghiên cứu khác chuyên sâu hơn về ung bướu/cần sa. Năm 1976, Tổng thống Gerard Ford đã chấm dứt mọi nghiên cứu cấp nhà nước về cần sa và trao độc quyền nghiên cứu cho các (đại) tập đoàn dược phẩm - những kẻ rõ ràng đã vùi dập tan tành công cuộc nghiên cứu. Năm 1983, chính quyền Reagan/Bush đã yêu cầu các nhà khoa học và các trường đại học tiêu hủy mọi thành quả nghiên cứu về cần sa trong giai đoạn từ những năm 1966 đến năm 1976.

Năm 1976, Hà Lan đã gỡ bỏ các điều luật trừng phạt liên quan tới cần sa. Sau năm 1980, một hệ thống 'quán cà phê'- coffee shops phát triển rộng rãi tại Hà Lan, tại các coffee shops được cấp phép này việc mua số lượng nhỏ cần sa được cho phép.

Năm 1978, New Mexico trở thành tiểu bang đầu tiên của Mỹ công nhận giá trị y tế của cần sa [Controlled Substances Therapeutic Research Act]. Trong vài năm sau đó, đã có hơn 30 tiểu bang khác thông qua các điều luật tương tự.

Năm 1980, Viện Ung thư Quốc gia (NCI) đã bắt đầu phân phối một loại thuốc mới gọi là Marinol, dạng uống của THC (hoạt chất chính trong cần sa), cho bệnh nhân ung thư ở San Francisco. Đồng thời, đã có tới sáu tiểu bang khác đã tiến hành nghiên cứu để so sánh hiệu quả khống chế cơn buồn nôn giữa cách sửu dụng hút cần sa tự nhiên và sử dụng THC nhân tạo (Marinol) qua đường miệng ở các bệnh nhân ung thư mà các thuốc chống nôn truyền thống đã không còn tác dụng. Những nghiên cứu được nhà nước bảo trợ chỉ ra rằng: Hàng ngàn bệnh nhân tìm thấy cần sa tự nhiên an toàn hơn và hiệu quả hơn so với THC tổng hợp nhân tạo. Trong khi đó, các thí nghiệm của NCI cho thấy rằng một số bệnh nhân đáp ứng tốt với Marinol... Đối mặt với hai khuyến cáo y tế khác nhau, chính phủ Mỹ đã chọn lựa việc bãi bõ những nghiên cứu cấp nhà nước và bật đèn xanh cho Marinol (một loại THC nhân tạo được cấp bằng sáng chế, bán với giá cắt cổ và do FDA phê duyệt!!).

Năm 1981, Bob Randall (bệnh nhân cần sa y tế hợp pháp đầu tiên theo chương trình IND) và Alice O'Leary (vợ ông) đã thành lập một tổ chức gọi là Liên minh cần sa y tế ( Alliance for Cannabis Therapeutics hay ACT). Mục đích là để giúp các bệnh nhân và các bác sĩ của họ có được hướng đi đúng đắn, vượt qua các mê cung của chính phủ (ám chỉ tình trạng hỗn độn về luật pháp liên quan tới cần sa).

Vào năm 1990, các nhà khoa học đã khám phá ra cơ quan thụ cảm cannabinoids đầu tiên trong não người. Tháng 7 năm 1991, 53% các chuyên khoa ung thư được khảo sát nói rằng cần sa nên được sử dụng như thuốc được kê đơn. Năm 1992, các nhà khoa học đã tìm thấy các cannbinoids nội sinh đầu tiên do cơ thể người tự tổng hợp (cụ thể là Anandamide).

Ngày 05 tháng 11 năm 1996, California trở thành bang đầu tiên của Mỹ Hợp pháp hoá cần sa y tế. Ngày 14 Tháng Sáu năm 2000 - Hawaii trở thành tiểu bang thứ sáu của Mỹ hợp pháp hoá cần sa y tế. Ngày 7 tháng 11 năm 2000 - Colorado và Nevada trở thành tiểu bang thứ bảy và thứ tám của Mỹ hợp pháp hóa cần sa y tế.

Vào năm 2003, Rick Simpon – một người đàn ông Canada đã tuyên bố trị khỏi ung thư da với dầu cần sa do ông tự chiết xuất sử dụng dung môi naphtha. Ngày 01 tháng 9 năm 2003, hơn 2.000 nhà thuốc ở Hà Lan có nghĩa vụ lưu trữ và hướng dẫn bệnh nhân sử dụng cần sa y tế. Ngày 07 tháng 10 năm 2003, chính phủ Hoa Kỳ nhận bằng sáng chế cần sa: Sở Dịch Vụ Sức Khỏe và Nhân Sinh nhận bằng sáng chế (Patent US6630507) - "Cần sa là chất chống oxy hóa và bảo vệ thần kinh". Ngày 02 tháng 11 năm 2010, Arizona trở thành tiểu bang thứ 15 của Mỹ hợp pháp hoá cần sa y tế. Ngày 07 tháng 8 năm 2011, chính phủ Israel chuẩn bị cho việc xuất khẩu cần sa y tế – Ở thời điểm hiện tại, Israel đang là nước xuất khẩu cần sa lớn nhất thế giới. Ngày 05 Tháng bảy năm 2014, New York trở thành tiểu bang thứ 23 của Mỹ hợp pháp hóa cần sa y tế.

Tính cho tới thời điểm này, Tại Mỹ, nơi khởi nguồn của lệnh cấm cần sa quốc tế vào năm 1937 hiện tại cũng đã có 24 tiểu bang đã hợp pháp hóa cần sa y tế: Alaska, Arizona, California, Colorado, Connecticut, DC, Delaware, Hawaii, Illinois, Maine, Maryland, Massachusetts, Michigan, Minnesota, Montana, Nevada, New Hampshire, New Jersey, New Mexico, New York, Oregon, Rhode Island, Vermont, Washington. Nhiều nước khác trên thế giới cũng đã hợp pháp hóa cần sa, ví dụ như Argentina, Bỉ, Canada, Cộng hòa Séc, Israel, Ý, Iran, Bắc Triều Tiên, Mexico, Hà Lan, Peru, Ba Lan, Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Uruguay, Croatia... Sau hội nghị thượng đỉnh Liên Hợp Quốc mới diễn ra vào tháng 4 vừa qua, Đức đã tuyên bố sẽ hợp pháp hóa cần sa y tế vào năm 2017. Trong khi đó tại Châu Á: Nhật Bản, Hàn Quốc, Thái Lan và Philippines cũng dang có những chuyển biến quan trọng trong việc hợp pháp hóa Gai dầu và Cần Sa.

2. Sự thật về cây cần sa Cannabis Sativa L

Sự thật là trong cây cần sa có 500 hợp chất hóa học khác nhau đã được tìm thấy. Trong số 500 hợp chất này có 100+ được xếp vào nhóm tinh dầu cần sa (cannabinoids), còn lại 120 được xếp vào nhóm Tecpen (terpenoids), còn được biết dưới tên thành phần dầu cơ bản, tiếp nữa là các amino acids, proteins (albumin), sugars, flavonoids, vitamins, hydrocarbons, alkaloids, aldehydes, ketones, fatty acids, pigments và những hợp chất khác. Những tinh dầu cần sa được biết tới nhiều nhất là: THC, THC-A, THC-V, CBN, CBD, CBD-A, CBC, CBC-A, CBG, CBG-A.

Trên mỗi một cây cần sa chỉ có thể tìm thấy một phần lớn trong số 500 hợp chất tự nhiên này, sự thay đổi này phụ thuộc trực tiếp vào giống cây (gien di truyền của cây bố và cây mẹ). Mỗi một tinh dầu cần sa (cannabisnoids) đều có những khả năng trị liệu y học đặc biệt đối với nhiều chứng bệnh khác nhau, mỗi một tecpen cũng mang những dược tính riêng.

Cần sa không bao giờ có thể gây chết người, nó còn rất an toàn cho trẻ em mới sinh và phụ nữ mang thai. Thật khó hiểu là cho tới tận thời điểm hiện tại mọi người vẫn còn bị tẩy não rằng đây là chất gây nghiện và phá hủy não bộ trong khi rõ ràng sự thật là chẳng có loại thuốc nào có thể sánh được với cần sa về độ an toàn.

Ngoài ra cây gai dầu còn có thể thay thế hầu hết tất cả các nghành công nghiệp mũi nhọn hiện đại như: Đầu lửa, thép, chất dẻo, giấy, vải... Hầu hết các vật dụng của con người đều có thể được chế tạo từ cây gai dầu (hơn 50 ngàn sản phẩm khác nhau có thể được chế biến từ cây gai dầu). Bao gồm cả ô tô, máy bay nguyên khối được chế tạo từ cây gai dầu - Hemp plastic cứng gấp 10 lần thép, nhiên liệu ethanol được chế từ cây gai dầu không gây hại cho môi trường sinh thái. Hạt gai dầu có chứa rất nhiều dinh dưỡng bao gồm cả Omega 3 và Omega 6, các proteins và các khoáng chất… Một nguồn dinh dưỡng sạch, hoàn chỉnh & cân đối.

3. Sơ lược về hệ thống Endocannabinoid

1) Những chứng bệnh gì có thể được điều trị bởi cần sa? 2) Cần sa có thể xóa sổ những triệu chứng bệnh lý gì trên cơ thể con người? 3) Tinh dầu cần sa và dược lý của chúng? 4) Giống cần sa nào là phù hợp đối với một bệnh lý cụ thể? 5) Endo-cannabinoids, Exo-Cannabinoids, Phyto-cannabinoids là gì? Mối liên hệ giữa chúng?

Tất cả những câu hỏi này đều đã được giải thích trong bài tổng hợp "Sơ lược về hệ thống Endocannabinoids", tôi khuyên bạn hãy dành thời gian đọc bài này bởi vì nó sẽ giúp bạn tiết kiệm được rất nhiều thời gian nếu bạn muốn hiểu rõ về các phác đồ mà tôi sẽ đề xuất ở phần sau của tài liệu này. Hơn nữa, khi bạn đã hiểu dược lý của từng loại tinh dầu, chính bạn cũng có thể đề xướng được phác đồ phù hợp cho một bệnh nhân bất kỳ:

http://www.cannabisvietnam.org/so-luoc-ve-he-thong-endocannabinoids/